సముద్రగుప్తుని దండయాత్రలు:
1) మొదటి ఉత్తర భారతదేశ దండయాత్ర :
ఈ దండయాత్రలో ఈ క్రింది 4 రాజ్యాలను ఓడించాడు.
S.No.
| ||
1
| ||
2
| ||
3
| ||
4
|
దక్షిణ భారతదేశ దండయాత్ర :
ఈ దండయాత్రలో సముద్రగుప్తుడు ఈక్రింది 12 మంది రాజ్యాలను ఓడించి వారి నుంచి కప్పం వసూలు చేసాడు.
S.No.
| ||
1
| ||
2
| ||
3
| ||
4
| ||
5
|
మహేంద్రుడు
| |
6
| ||
7
| ||
8
| ||
9
| ||
10
| ||
11
| ||
12
|
2వ ఉత్తర భారతదేశ దండయాత్ర:
సముద్ర గుప్తుడు దక్షిణ భారతదేశ దండయాత్రలో ఉన్నప్రడు ఉత్తర భారతదేశంలో 9మంది రాజుల కూటమి తిరుగుబాటు చేసింది.
ఈ 9మంది రాజుల కూటమి(నవరాజ్య కూటమికి నాయకత్వం వహించినవాడు వాకాటక 1వ రుద్రసేనుడు.
సముద్ర గుప్తుడు కౌసంబి యుద్ధంలో (బుందేల్‌ఖండ్‌) ఈ నవరాజ్య కూటమిని ఓడించాడు.
కౌశాంబి యుద్ధం విజయానికి చిహ్నంగా సముద్ర గుప్తుడు ఎరాన్ లో విష్ణు దేవాలయంను నిర్మించాడు.
గంగా నదీ మైదాన ప్రాంతంలో సముద్రగుప్తడు 9మంది నాగరాజులను ఓడించాడు. వారు
1 రుద్రదేవ
2 నాగరుద్ర
3 నాగదత్త
4 చంద్రవర్మ
5 నాగాపతి
6 నాగసేన
7 అచ్యుత
8 నందిన్‌
9 బలవర్మ
సముద్ర గుప్తుని ఆదివత్యాన్ని అంగీకరించిన రాజ్యాలు (5 ఆటవిక రాజ్యాలు)
1) సమతట (తూర్చుబెంగాల్‌)
2) దావక (అస్సాం)
3) కామరూప (అస్సాం)
4) నేపాల (నేపాల్‌)
5) కర్తిపుర (కాశ్మీర్‌)
9 గణరాజ్యాలు:
సముద్ర గుప్తుని ఆదివత్యాన్ని అంగీకరించిన 9 గణరాజ్యాలు(ఎరాన్ శాసనం ఆధారంగా)
1) మాళవులు
2) అర్జున నాయకులు
3) బెధేయులు
4) మద్రకులు
5) అభీరులు
6) ప్రారార్జునులు
7) సనకానికులు
8) ఖరపరికులు
9) కాకలు (విదిశ)
ఇతని కాలంలో బంగారు నాణేలను సువర్జాలు అని, వెండి నాణేలను పణి, రూపక అని, రాగి నాణేలను కాకిని లేదా కౌరీలని పిలిచేవారు.
సింహళ రాజైన మేఘవర్ణుడు బుద్దగయలో బౌద్ద విహారాన్ని నిర్మించేందుకు సముద్రగుప్తుని అంగీకారం కోరినాడాడని చైనా ఆధారం వల్ల తెలుస్తుంది.
సముద్ర గుప్తుడు అశ్వమేధ యాగపరాక్రమ అని లిఖించబడిన వీణ వ్రాయించే ప్రతిమ గల బంగారు నాణేలు జారీ చేశాడు.
ఇతను 6 రకాల బంగారు నాణేలను ముద్రించాడు.
ఉదా॥ శివుని రూపంతో, వీసి వాయిస్తున్నట్లుగా, లక్ష్మీ రూపంతో, యుద్ధం చేస్తున్నటుగా, అశ్వమేధయాగ
